Bệnh ung thư máu được chia thành nhiều giai đoạn, nếu được phát hiện sớm thì tỉ lệ chữa khỏi thành công sẽ càng cao. Phòng Khám Bác Sĩ sẽ thông tin đến các bạn dấu hiệu ung thư máu giai đoạn đầu qua bài viết sau đây.
Bệnh ung thư máu là gì?
Ung thư máu hay còn gọi là ung thư bạch cầu, bệnh bạch cầu, đây là một dạng ung thư ác tính. Khi mắc bệnh, lượng bạch cầu trong cơ thể sẽ tăng đột biến. Thông thường, bạch cầu làm nhiệm vụ bảo vệ cơ thể, tuy nhiên khi tăng lên đột biến, số lượng lớn bạch cầu sẽ trở nên nguy hiểm và gây hại cho cơ thể. Khi đó, bạch cầu sẽ bị thiếu “thức ăn”, dẫn đến hiện tượng “ăn” hồng cầu khiến cho các hồng cầu bị phá hủy dần, người bệnh bị thiếu máu dẫn đến tử vong.
Dấu hiệu ung thư máu giai đoạn đầu
Ung thư máu là căn bệnh cực kỳ nguy hiểm nhưng hầu hết các ca bệnh đều được phát hiện khi đã quá muộn. Vì vậy, nhận biết được các triệu chứng ban đầu của bệnh sẽ giúp người bệnh phát hiện bệnh sớm và tìm ra giải pháp chữa trị phù hợp, tỉ lệ thành công sẽ cao hơn.
Đau xương là một biểu hiện của ung thư máu giai đoạn đầu
Phần lớn các trường hợp được chẩn đoán mắc ung thư máu đều có triệu chứng đau xương. Đặc biệt là vùng khung chậu, xương sườn, lưng và xương sọ sẽ đau nhức hơn cả. Thậm chí, bệnh còn khiến người bệnh dễ đối diện với nguy cơ gãy xương. Nguyên nhân của những cơn đau này bắt nguồn từ tủy xương vì đây là nơi sản xuất ra các tế bào máu.
Khó thở
Thở khò khè, ho kéo dài là triệu chứng rất thường gặp ở nhiều bệnh như cảm cúm kéo dài, ho hen, các chứng bệnh về phổi,…Tuy nhiên, đó cũng là một trong những dấu hiệu ung thư máu giai đoạn đầu mà hầu hết chúng ta đều nhầm lẫn và bỏ qua.
Sở dĩ đây là một biểu hiện của ung thư máu vì khi các tế bào ung thư phát triển quanh tuyến ức nó có thể khiến bạn khó thở và ho. Do vậy, khi có triệu chứng này kéo dài mà không có sự liên quan đến các bệnh đường hô hấp bạn cần đến gặp bác sĩ sớm để kiểm tra, xét nghiệm làm rõ nguyên nhân.
Xuất hiện đốm đỏ trên da
Nếu trên da đột nhiên xuất hiện những đốm đỏ hoặc tím, cần đề cao cảnh giác bởi rất có khả năng đó là hệ quả của việc tụt giảm số lượng tiểu cầu trong cơ thể. Tiểu cầu là tế bào máu tham gia vào việc ngăn chặn chảy máu và giúp máu đông. Khi tiểu cầu giảm, sẽ làm da của người bệnh bị đổi màu.
Sốt, nhức đầu
Hầu hết người mắc các bệnh ung thư đều có dấu hiệu sốt nhẹ và nhức đầu. Khi lượng bạch cầu tăng lên nhưng lại không có khả năng chống lại những vi khuẩn có hại từ bên ngoài, làm cho hệ thống miễn dịch của cơ thể suy yếu, thường xuyên nhạy cảm, dễ bị viêm nhiễm bởi môi trường xung quanh. Kèm với đó là hiện tượng vết thương khó lành.
Chảy máu cam là triệu chứng giai đoạn đầu của bệnh ung thư máu
Khi hệ miễn dịch của cơ thể suy giảm, dễ gây viêm nhiêm và xuất hiện những hạch bạch huyết. Ngoài ra, ở bệnh nhân ung thư máu còn có hiện tượng chảy máu cam nhưng ít người để tâm. Thông thường chỉ là những lần chảy máu cam nhẹ, nhanh hết. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này kéo dài, lượng máu chảy nhiều cần phải đi khám bác sĩ để được chữa trị kịp thời.
Dễ bị bầm tím
Đây là một dấu hiệu khá rõ ràng và thường gặp nhất khi bị ung thư máu. Nếu thấy cơ thể thường xuyên bị bầm tím cho dù bạn không có bất cứ những va chạm nào thì hãy coi chừng bệnh ung thư máu.
Khi các tế bào bạch cầu có sự thay đổi bất thường chúng sẽ khiến tiểu cầu bị ứ đọng, do đó dễ xảy ra bầm tím hoặc có thể ngược lại.
Giảm khả năng miễn dịch
Khi mắc bệnh ung thư máu, bệnh nhân có xu hướng giảm khả năng miễn dịch. Vì vậy, họ dễ bị nhiễm trùng; mắc các chứng như viêm xoang, zona, viêm phổi, nhiễm trùng da, thận… liên tục trong thời gian dài
Đau bụng
Khi sự phát triển của bệnh ung thư máu gia tăng ở gan và lá lách, nó có thể gây sưng tấy ở các bộ phận này. Chính vì thế, người mắc ung thư máu ở giai đoạn đầu sẽ có cảm giác đau bụng, đầy hơi khó chịu.
Nguyên nhân gây bệnh ung thư máu
Dưới đây là một số tác nhân có thể gây ra bệnh ung thư máu:
- Tiếp xúc với các nguồn phóng xạ, hoặc do bệnh nhân tiếp nhận xạ trị.
- Bệnh nhân bị ung thư được điều trị bằng thuốc hoặc hóa chất
- Phải làm việc trong môi trường có nhiều hóa chất gây hại như benzene, formaldehyde.
- Một số bệnh do thay đổi gene như hội chứng Down hoặc bệnh về máu.
Chẩn đoán bệnh ung thư máu như thế nào?
Khi phát hiệu những dấu hiệu ung thư máu giai đoạn đầu người bệnh cần đi khám ngay để chẩn đoán xác định ung thư. Một số phương pháp được thực hiện để chẩn đoán bệnh ung thư máu hiện nay là:
Xét nghiệm công thức máu
Phương pháp này dùng để xác định số lượng hồng cầu, tiểu cầu và bạch cầu, đồng thời tiến hành phân loại tế bào bạch cầu. Đối với những người bình thường tế bào máu ngoại vi không tồn tại các tế bào máu non hay tế bào máu chưa trưởng thành.
Khi mắc bệnh ung thư máu các tế bào máu non trong tủy không thể phát triển thành các tế bào máu trưởng thành. Nó buộc phải giải phóng ra các tế bào máu ngoại vi. Khi xét nghiệm công thức máu sẽ phát hiện ra các tế bào máu non này.
Xét nghiệm tủy
Bắt buộc phải thực hiện phương pháp xét nghiệm tủy để phân loại và xác định các loại tế bào máu trong tủy.
Bình thường, lượng tế bào máu non có trong trong tủy không được vượt quá 5%. Với những bệnh nhân mắc bệnh ung thư máu thì lượng tế bào máu non cao hơn, có thể vượt quá 30%.
Ung thư máu sống được bao lâu?
Thời gian sống của người mắc bệnh ung thư máu còn phụ thuộc vào tình trạng phát triển của lượng bạch cầu có trong máu và cách phát triển của từng loại bệnh. Người ta tiên lượng thời gian sống cho từng loại bệnh như sau:
- Bệnh bạch cầu dòng tủy mãn tính: Người được chẩn đoán mắc bệnh ở giai đoạn đầu có thể sống trung bình 98 tháng (khoảng 8 năm); Những người mắc bệnh ở giai đoạn giữa, còn thời gian sống trung bình là 65 tháng ( 5,5 năm); Nếu ở giai đoạn cuối, thời gian sống chỉ còn 42 tháng (khoảng gần 4 năm).
- Bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính: Đây là dòng phổ biến nhất của bệnh bạch cầu gặp ở người trưởng thành. Nếu phát hiện sớm, thống kê cho thấy 20% đến 40% bệnh nhân sống ít nhất 60 tháng (5 năm).
- Bệnh bạch cầu lympho mãn tính: Nếu bệnh chỉ ảnh hưởng đến các tế bào B, bệnh nhân có thể sống từ 10-20 năm. Tuy nhiên, những người có bệnh bạch cầu lympho mãn tính tế bào T thường có tuổi thọ rất thấp.
- Bệnh bạch cầu lympho cấp tính: Bệnh này thường tiến triển rất nhanh khiến cho những người mắc loại bệnh bạch cầu này thường chỉ sống được 4 tháng. Tuy nhiên, khoảng 80% trẻ em bị bệnh bạch cầu lympho cấp tính có thể chữa khỏi hoàn toàn. Người lớn có cơ hội chữa khỏi bệnh thấp hơn, thường là 40%, và điều này phụ thuộc chủ yếu vào giai đoạn tiến triển của bệnh. Trẻ em có độ tuổi từ 3-7 có cơ hội phục hồi hoàn toàn cao nhất.
Các giai đoạn của bệnh ung thư máu
Bệnh ung thư máu có bốn giai đoạn chính:
Giai đoạn 1
Giai đoạn 1 của ung thư máu là sự mở rộng các hạch bạch huyết. Các hạch bạch huyết mở rộng do sự tăng đột ngột của số lượng lympho. Ở giai đoạn này nếu phát hiện ra sớm thì tỷ lệ chữa khỏi là rất cao bởi ung thư vẫn chưa lây lan hoặc ảnh hưởng đến bất kỳ cơ quan nào khác.
Giai đoạn 2
Lúc này ung thư máu đã lây lan đến lá lách, gan và hạch bạch huyết. Dù không phải tất cả các cơ quan đều bị ảnh hưởng cùng một lúc nhưng chắc chắn một trong số các cơ quan đã bị xâm lấn. Sự phát triển của lympho ở giai đoạn này tăng khá cao.
Giai đoạn 3
Số lượng bạch cầu gia tăng nhanh chóng dẫn đến tình trạng thiếu máu. Ung thư tiếp tục xâm lấn sang các cơ quan khác trong cơ thể người bệnh. Ở giai đoạn này, có ít nhất hai cơ quan khác bị xâm lấn.
Giai đoạn 4
Đây là giai đoạn cực kỳ nguy hiểm và khó điều trị nhất, người bệnh ở giai đoạn này có tỷ lệ sống không cao. Tỷ lệ tiểu cầu bắt đầu giảm nhanh chóng và các tế bào ung thư đã lây lan đến phổi.
Điều trị bệnh ung thư máu như thế nào?
Ung thư máu là loại bệnh phức tạp với diễn biến nhanh, khó lường, vậy nên việc điều trị căn bệnh này cần được tiến hành khám thận trọng và tỉ mỉ. Bệnh nhân được xét nghiệm và phân tích kỹ càng, xác định rõ giai đoạn của u bạch huyết rồi sau đó mới bắt đầu đưa ra phương án điều trị phù hợp.
Phác đồ điều trị còn tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân. Cũng giống như các bệnh ung thư khác, điều trị bệnh ung thư máu thực hiện những phương pháp truyền thống như hóa trị, xạ trị… Bên cạnh đó, có các phương pháp mới như ghép tủy xương, truyền máu hay cấy tế bào gốc tạo chất sinh huyết. Các bác sĩ thường kết hợp từ hai phương án trở lên để tỉ lệ sống của bệnh nhân đạt cao nhất.
Hóa trị
Sử dụng thuốc để tiêu diệt các tế bào ung thư máu bằng các phương pháp như uống thuốc, tiêm thuốc, truyền thuốc, hoặc tiêm vào dịch não tủy… theo từng chu kỳ. Cách mỗi chu kỳ có một khoảng thời gian điều trị và nghỉ ngơi để bệnh nhân có thể phục hồi sức khỏe. Mục đích của việc điều trị này là sử dụng thuốc để chặn sự tăng trưởng của các tế bào ung thư bạch cầu.
Điều trị sinh học
Truyền chất kháng thể đơn dòng vào người bệnh nhằm giết chết các tế bào ung thư máu, cải thiện khả năng chống lại bệnh hoặc làm chậm sự tăng trưởng của tế bào ung thư máu.
Xạ trị
Đây là phương pháp sử dụng các chùm tia năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư máu.
Thay tủy/Cấy tế bào gốc
Sau khi áp dụng phương pháp hóa trị, xạ trị người bệnh sẽ được cấy những tế bào gốc khỏe mạnh thông qua một tĩnh mạch lớn. Những tế bào máu mới phát triển từ tế bào gốc (tế bào mới được lấy từ chính cơ thể người bệnh hoặc của bất kỳ thành viên nào trong gia đình) được cấy vào và nó sẽ thay thế những tế bào đã bị hủy diệt trong quá trình điều trị trước đó.
Ghép tế bào gốc tạo máu là cách duy nhất để điều trị triệt để căn bệnh ung thư máu. Nếu ghép tế bào gốc tạo máu cùng loại tỷ lệ thành công là 60-70%. Tuy nhiên việc tìm người cho phù hợp với tất cả các tiêu chuẩn không hề dễ dàng. Thường chỉ có khoảng 10% bệnh nhân có khả năng ghép được.
Cách phòng bệnh ung thư máu
- Xây dựng lối sống lành mạnh, ăn uống, sinh hoạt điều độ. Nghỉ ngơi hợp lý để tránh tình trạng tạo điều kiện cho các tế bào ung thư phát triển.
- Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm có tác dụng chống ung thư, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể như: Tỏi, cà chua, hành tây, bông cải xanh, cần tây, cà rốt…
- Giảm thiểu việc tiêu thụ chất béo động vật, tốt nhất thay thế chất béo từ động vật bằng chất béo thực vật.
- Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là những gia đình đã có tiền sử ung thư.
Lời kết
Bệnh ung thư máu đặc biệt nguy hiểm đến tính mạng con người. Hy vọng qua bài viết trên đây của Phòng Khám Bác Sĩ các bạn đã biết thêm nhiều kiến thức về căn bệnh này đặc biệt là dấu hiệu ung thư máu giai đoạn đầu. Từ đó có thể sớm phát hiện dấu hiệu ung thư máu giai đoạn đầu và điều trị kịp thời.
